Status prawny Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego wynika zarówno z przepisów ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym, jak i z ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane. Powiatowe Inspektoraty Nadzoru Budowlanego utworzone zostały z mocy samego prawa na podstawie cyt. wyżej ustawy, a zatem nie ma w tym miejscu zastosowania przepis art. 12 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, zaś wewnętrzną organizację i szczegółowy zakres zadań określa zgodnie z art. 86 ust. 4 Prawa budowlanego – regulamin organizacyjny.